İSLAM'DA DİNİ DÜŞÜNCENİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

İslâm’da Dinî Düşüncenin Yeniden Yapılandırılması adıyla yayımlanan Konferanslar, İkbâl’in de ifade ettiği gibi İslâm’ın felsefî geleneklerini ve günümüz biliminin çeşitli alanlarında ortaya çıkan yeni gelişmeleri dikkate alarak İslâm ilâhiyatının yeniden yapılanması ihtiyacını bir noktaya kadar giderme çabasının ürünüdür. İkbâl’in düşünce hayatına bakıldığında onun ana hedefinin kendi moral değerlerini zedelemeden İslâm’ın tinselliğini, Batı’nın dinamizmi ve canlılığıyla doldurarak İslâmî düşünceyi modern çağın gelişmeleri doğrultusunda dönüştürme çabası olduğu görülür. İslâm fıkhının Antik Yunan felsefesi etkisiyle şekillenen statik düşünce yapısının, çağdaş bilimler temeline dayalı olarak dinamik bir anlayış doğrultusunda yeniden yapılandırılması meselesi, eserin en belirgin hedefidir. Bu eserde İkbal’in din, tasavvuf, metafizik, zaman-mekân meselesi, Allah-evren ilişkisi, dinamizm ve çağdaş dünya Müslümanları gibi birçok konuya ilişkin neler düşündüğü hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde gözler önüne serilmektedir.

İSLAMİ BENLİĞİN İÇYÜZÜ

Felsefî bir anlatımla kaleme alınan delinizdeki eserin dikkatli incelenmesi sonucunda çok faydalı olacağı inancındayız. Çünkü İkbal’in her mısraı ciltler dolduracak manalarla yüklüdür. Zaten bundan dolayı eserleri şerh edilmiştir.

Dr. Ali Yüksel

İkbal’in Arapçası da kuvvetli. İlmi, irfanı, kudret-i şairanesi benimkilerle kabil-i kıyas değeri, çok yüksek.

Mehmet Âkif Ersoy

Muhammed İkbal, İslâm kültürünün insanlığa kazandnırdığı bir fikir adamıdır. İkbal, bu ailenin çocuğu ve bu kültürün ürünüdür. Filozof, siyasetçi, mücahid, İslâm’ı bilen, şair, Doğu ile Batının kültürüne sahip bir kişidir.

Dr. Ali Şeriatî

MAKALELER

İslam dünyasının en büyük düşünürlerindenbiri olan İkbal’in temel hedefi, Batı kültürünün Müslüman toplumlar üzerindeki zayıflatıcı, hatta yok edici etkilerine karşı entelektüel düzeyde mücadele öğretisini toplumun her kesimine yaymaya çalışmak olarak özetlenebilir. İslam dünyasında yüzyıllardır süregelen durağanlığın kırılmasını zorunlu gören İkbal’in öncelikli amacı, İslami düşünce yapısını derinlemesine inceleyip çağın şartlarına göre yeniden yapılandırmanın yolunu açmaktır.

İkbal’in çeşitli zamanlarda yazdığı makaleler toplu bir şekilde bu eserde yer almaktadır. Bu makaleler, İkbal’i okumak, anlamak ve yorumlamak isteyenlere katkı sağlayacaktır.

CEBRAİL KANADI

Eğri yürüyorsa yıldızlar, sema senin mi yoksa benim mi?

Dünya tasası neyime? Dünya senin mi yoksa benim mi?

Aşk hengâmelerinden eser yoksa mekânsızlığında

Hata kimin Allah’ım! Ora senin mi yoksa benim mi?

Ezel sabahı inkâra nasıl cüret etti o İblis?

Ben nereden bileyim. O sırdaş, senin mi yoksa benim mi?

Muhammet senin, Cebrail senin, Kuran da senin ama

O tatlı sözler kimin tercümanı? Senin mi yoksa benim mi?

İşte bu yıldızın parıltısıyladır dünyandaki aydınlık

Toprak varlığın çöküşünün zararı senin mi yoksa benim mi?

HAREKET ZİLİ

İkbâl’in1901-1924 yılları arasında yazdığı Urdu şiirlerinden oluşur. İlk Urdu şiir eseri olması bakımından diğerlerinden farklıdır. Zira bu eserde İkbal’in düşünce dünyasında yön belirleme çabası açıkça görülmektedir. Nitekim eser bizzat İkbal tarafından dönemlere ayrılarak okuyucuya sunulmuştur.