Kiralık Konak Romanında Batılılaşma ve Dil Sorunları

BATILILAŞMA VE DIL SORUNLARI

İBRAHIM DEMIRCI

Kiralık Konak romanı aslında neyi anlatmak istiyor? Ailenin

çözülüşünü mü, konak hayatının çöküşünü mü, imparatorluğun

dağılmasını mı?

Bu soruya “Hepsini birden!” cevabını vermemiz mümkündür. Hakkı

Celis, “Boş bir odada saatlerce Klodel’in şiirlerini inşat eden” o çocuk,

sadeleştirme operasyonundan sonra “Verlaine şiirleri”ni inşat eder

olmuştur (s. 153). Bu değişikliğin arkasında özel bir kasıt arayalım

mı? Acaba Paul Claudel (1868-1955) koyu bir katolik olduğu için

Kiralık Konak’tan kovulmuş olabilir mi?

Acaba Kiralık Konak romanının basımında gösterilen özensizlikte

ve bu özensizliğin giderek artmasında bu resmîliğin de bir payı var

mıdır?

Bu soruya üzülerek “evet” cevabını verebiliriz. Çünkü ülkemizde

resmî işler, öteden beri bir tür dokunulmazlık, tartışılmazlık zırhıyla

kuşatılmıştır. Bu durum, o işleri değerli ve saygın bir konuma

yükseltmez. Tam tersine, geçici olarak tahammül edilmesi gereken

bir “gösteri”ye, “gösteriş”e, “angarya”ya dönüştürür. Angaryadan

düzgün ürün çıkmaz.