Sanat Özel Sayısı (2 Cilt) 294-295-296.Sayı Haziran-Temmuz-Ağustos 2021

1.CİLT

İÇİNDEKİLER

Editörden / Uğur Polat / “Mağara Resimlerinden- Fmrı’a” / 5

Sunuş / Joseph Margolis / 13

I. BÖLÜM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE FELSEFE - ESTETIK- ANTI- ESTETIK- ELEŞTIRI

Jale N. Erzen ile Sanat ve Estetik Üzerine Söyleşi / 17

Joseph Margolis / Yaşamın Estetikleştirilmesindeki Tüm Dönemeçler / 33

Joseph Margolis / Estetik Algı / 49

Arthur C. Danto / Güzelliğin Suistimali / 54

Victor Shklovsky / “Teknik Olarak Sanat” / 77

Martin Heidegger / Nietzsche ve Sanatın İlkeleri Sanata Dair Beş İlke / 80

Jale N. Erzen / Doğu-Batı / 88

Oğuz Haşlakoğlu / Serebral Taşma Olarak Kendilik Bilinci: Çizgi / 96

Denis Dutton / “Fakat Onlar Bizim Sanat Anlayışımıza Sahip Değil” / 103

Jean Luc Marion / Tablonun İdolü veya Görkemi / 122

Ahmet Sait Akçay / Modern Sanat, Afrika ve “Primitivizm” / 134

Mevlüt Albayrak / Sanat ve Estetik Kavramlarının Tarihsel Serüveni / 141

Mustafa Uğur Karadeniz / Osmanlı Tasavvurunda Varlığın Ahenkli Birliğinin

Düşünce ve Sanata Yansıması: Perspektifsizlik / 175

Nimet Keser / Sanat Eleştirisinin Tarihi ve Öncüleri: Antik Yunan’dan On Dokuzuncu Yüzyıla / 185

Recep Alpyağıl / “Esthétique”in Türkçedeki Arkeolojisi ve Cumhuriyet Döneminin ilk Estetik Kitabı:

Bedîiyât Hülâsaları / 205

Recep Alpyağıl / Türkçede “Latin Harfleriyle Yazılan İlk Estetik Kitabı” Meselesi ve

Mustafa Namık’ın Bediiyat Adlı Eseri / 223

Recep Alpyağıl / Türkçede “Arap Harfleriyle Yazılan Son Estetik Kitabı”: San’at Felsefesi / 234

Kasım Küçükalp / Heidegger’de Sanat-Hakikat İlişkisi:

Sanat Eserinin Kökeni Üzerinden Bir Değerlendirme / 246

Ayşe Taşkent / Borges ve İbn Rüşd Arayışı: La Busca De Averroes / 263

Arthur C. Danto / Derin Yorum / 284

Mehmet Mengü / Modern ve Postmodern Sanat Nedir? / 287

Habip Türker / Plastik Anlamda Güzel Nedir? / 310

Derya Ölçener / Estetik Obje, Zihin ve Yargı / 317

M. Akif Duman / Bir Metafor Olarak Metafor / 330

Mehmet Karakuş / İhvân-I Safâ ve Immanuel Kant’ın Estetik Düşüncesinde Muhayyile Yetisi / 413

Ali Galip Yener / Estetikten Psikanalize Sanatta Arzu Kavramı Üzerine / 421

Levent Bayraktar / Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Estetik Çalışmaları / 431

Sadık Kılıç / Kur’an’ın Semantik Dünyasından Estetik ve Sanata Dair Esinler / 436

Ahmet Feyzi Korur / Teori ve Pratiğin Ötesinde Sanat / 453

Murat Bozkurt / W. Benjamin Bağlamında Sanatın Teknik, Estetik ve Ontolojik Boyutları / 471

Esra Yıldırım / Sanatsal Bir Temsil Biçimi Olarak ‘‘Kitsch’’ / 477

Döndü Tülay Özkul / Kamusal Alan Bağlamında Bir Kent Müzesi Örneği: Ata Buz Müzesi: / 484

Günhan Özhan / Felsefe, Yolda Olmaktır / 493

Enise Betül Danış / Aristotelesçi Sistemde Sanatın Doğası ve Sanatın Doğayı Tamamlaması / 499

Suat Soner Erenözlü / İnsan ve Sanat: İnsan Felsefesi Bağlamında Sanatın Diyalektiği / 509

Merve İpek / Ritüelleri ve Anlamları ile Maskenin Tarihi / 519

Hale Babadoğan Kaya / Zanaat mıydı Karagöz? Yoksa Sanat mı? / 535

Sercan Ünğan / ‘Düşüncede’n ‘Beden’e ‘Güzel’ Algısının Değişimine Dair / 543

Frıthjof Schuon / Sanatın İlke ve Kriterleri / 556

II. BÖLÜM: MIMARLIK–ŞEHIR- HEYKEL

Jale N. Erzen / Mimar Sinan ve Mikelanj: İki Dahi İki Kültür / 579

Sadettin Ökten / Cami Merkezli Şehir / 590

Yusuf Civelek / Genişlemiş Sahasında Mimarlığın Sanatsal Oyunlarının İşlevi Üzerine / 593

Uğur Tuztaşı / “Millî Mimari” Romantizminin Görselliğinde “Türk Evi”nin Pitoresk İmgeselliği / 614

Ö. Eren Koyunoğlu / Modern Türk Heykel Sanatının Doğuşu / 639

İhsan Aktaş / Gül Kokan Şehir: Fez / 674

III. BÖLÜM: MODERN- ÇAĞDAŞ

Uğur Tanyeli / Güncel Düşünce ve Sanatta İhlal ve Kuralyıkımı / 681

Nermin Saybaşılı / ‘Dalgalanıyordu(K)’: Vahit Tuna’nın Sesli Yerleştirmelerinde

Dünyanın Tonu, Anlamın Tınısı / 687

Ahmet Dağ / Transhümanist Süreçte Sanatın Mahiyeti ve Geleceği / 709

Süreyya Su / Gerçekliğin Peşinde: Modernizmin Kısa Serüveni / 716

Sema Çevirici / Modern Sanat ve Temsil / 733

Şule Gece / Felsefe ve Sanatın Ahenksel Birleşimi; Soyut Sanat ve Felsefe İlişkisi / 749

Nazan Alioğlu / Çağdaş Sanatta Anlam Sorunu / 754

Rıfat Şahiner / Andy Warhol ve Ai Weiwei: Diyaloglar ve Karşılaşmalar / 768

Mehmet Yılmaz / Post-Portre / 782

Hakan Şarkdemir / Parodi ve Günümüz Sanatı / 786

Ceren Selmanpakoğlu / Sanatın Bitmeyen Sonu / 806

Özgül Kahraman / Bir Paradoks Olarak Doğa Yıkıcılar Sanat Yapıcılar / 821

Fatih Cam / Modern Sanat Algısı Bağlamında Hat Sanatı / 830

Mustafa Dikmen / Tüketilebilirlik Çağında Sanat ve Jean Baudrillard / 839

Rabia Çinçin / Domingo Notaro “Bir Türk Dostu İtalyan Ressam” / 850

2.CİLT

İÇİNDEKİLER

IV. BÖLÜM: KÜLTÜR-MEDENIYET-TARIH

Joseph Margolis / Dansın Otografik Doğası / 863

Enis Batur / Sayfa / 875

Oğuz Adanır / Sinema ve Gerçeklik / İllüzyon-Simülasyon İlişkisi Üstüne Bir Deneme / 895

Jale N. Erzen / Joseph Margolıs – Israrlı Bir Pragmatist / 913

Zeynep Sayın ile Söyleşi / 920

Hans Belting / Sanat Tarihinin Sonu ve Günümüz Kültürü / 928

Hâshim Cabrera ile Söyleşi / 936

Beşir Ayvazoğlu ile Hece Dergisi Sanat Özel Sayısı Münasebeti ile…. / 943

Ömür Karslı / ‘Sanatın Tanımı Sorunu’nda Tanım Sorunu Üzerine Değerlendirme / 948

Muharrem Hafız / Modern Dönemde Kutsal-Sanat İlişkisinin Felsefi Temellendirilişi:

İdealist, Varoluşçu ve Hermenötik Perspektif / 961

Nil Aynalı Eğler / Göl / 985

Hüseyin Yılmaz / Gelenekselci Ekolün Sanat Anlayışı / 994

Pınar Ülgen / Orta Çağ Avrupa’sında Kadınların Rönesansı-Edebiyat ve Sanat İkileminde Kadın İmgesi / 1021

Yalçın Çetinkaya / Varlığın Âhenginden Müzik Devrimine / 1026

Süleyman Uludağ / İslam ve Musiki / 1052

Vedat Ozan / Bir Mecra Olarak Koku / 1064

Kevser Çelik / Medeniyet Olarak Sanat / 1070

Martin Heidegger / Şiir / 1085

Yaşar Çoruhlu / Altaylardan Türkiye’ye, Türklerde Saç Örgüsü Geleneği ve Bunun Türk Sanat Eserleri,

Türk Taş Heykel ve Mezar Taşlarındaki Yansımaları / 1093

Sergen Çirkin / Geç Kalmış Bir Rönesans’ın Hamisi: Türk Ocakları / 1119

Selçuk Mülayim / Aracısız Türk Sanatı / 1131

Evren Kutlay / Osmanlı’da Batı Müziği ve Müzisyenleri / 1142

Vural Yıldırım-Tarkan Koç / Estetik Müziğin Neresinde? / 1158

Banu Mustan Dönmez / Müziğin Ontolojisi: Müzikolojik Bir Soruşturma / 1163

Özgür Taburoğlu / Şark’ta Plastik Duyusu: Tanpınar’da Renk ve Işık / 1172

İbrahim Demirci / “San’at”ten “Sanat”a, “Sınaat”ten “Zenaat”a / 1190

Kurtuluş Kayalı / Türkiye Gerçeğini Roman Gerçeğine Dönüştürmenin Sınırlılıkları / 1195

Serkan Işın / Son Barbar Görsel Şiir / 1200

Nusret Çam / Hz. Yusuf İle Züleyha Kıssasındaki Estetik Unsurlar / 1207

Zeynep Altınköprü / Hindistan’da Türk-İslam Mimarisinin İlk Dönemi / 1245

Yunus Özmodanlı / Sinemada Robotlar, Yapay Zekâ ve Yapay Gerçeklik Anlatıları / 1258

Kemal Oruç / Yeni Başlayanlar İçin “Tiyatroyu Anlama” Rehberi / 1272

Mehmet Aycı / Üç Şair Üç Sanat / 1280

İrfan Çevik / Bir Bilge Sanat Derse / 1285

Kaan Doğan / “Osmanlı Kültürünün Avrupa’daki Yansımaları” / 1294

Celal Soydan / İkbal’in İdeal Toplum Yapısında Sanatın İşlevi / 1298

Saltuk Batu / Propaganda ve Sanat / 1307

“Parmakları ile Gören Ressam” Eşref Armağan ile Sanat Üzerine… / 1313

V. BÖLÜM: GELENEK-TÜRK- İSLÂM SANATI

F. Çiçek Derman / Levnî: Musavvir, Müzehhib ve Şâir / 1323

M. Uğur Derman / 1897’deki Türk-Yunan Harbinden İki Latîf Hâtıra / 1332

Fatih Özkafa / İslâm Harflerinin Estetik Bir Form Olarak Ortaya Çıkışı / 1336

A. Çağrı Başkurt / Osmanlı İmparatorluğu’nun İlk Denizci Ressamı Nakkaş Nigârî’ye Dair Yeni Bilgiler / 1347

A. Çağrı Başkurt / Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir Rönesans Çelebisi: Nasuh Bin Karagöz Bin Abdullah

Nâm-ı Diğer Matrakçı Nasuh / 1358

Hikmet Barutçugil / Su Yüzü, Abru / 1370

Ruhi Konak / Minyatür Sanatında Rönesans Olgusu / 1385

Necmettin Tozlu / İslâm Sanatlarının Dayandığı Dünya Görüşü veya Felsefe Açısından Sanat / 1397

Osman Mutluel / Kur’an’da Güzellik Kavramının Ontolojik Temellendirmesi / 1415

İlyas Canikli / İslâm Kültüründe Resim Sanatına Reddiyeci Yaklaşımı

Temellendirmede Kullanılan Rivayetin Kritiği / 1427

Enis Doko / Fizikteki Güzellik ve Anlamı Dirac İlkesi: Fiziğin Gizli Silahı Olarak Güzellik / 1444

VI. BÖLÜM: PSIKOLOJI- SOSYOLOJI- YARATICILIK- EĞITIM

E. Timuçin Oral / Yaratıcılık: Özgün Bir Fenomen mi? Bir Hastalık Tezahürü mü? / 1457

İsmail Doğu / Tragedya: Doğuşu, Kaynakları, Amacı ve İslam Dünyasına Yansıması / 1465

Oğuz Dilmaç / 21. Yüzyıl İnsanını Yetiştirmede Sanat Eğitiminin Rolü / 1491

Mukadder Özdemir Balakoğlu / Şeklimizin İzinde / 1497

Serhat Soyşekerci / Hayvanlarda Beden-Ruh İkiliği ve “Kuyruk Acısı”:

Batı Düşüncesinde Felsefi ve Sanatsal Bir Yolculuk / 1507

Uğurcan Kaçmaz / Lacan’ın Sanata Yaklaşımı / 1523

Süreyya Öztürk / Jung Psikolojisinin Pollock Eserlerinde Ortaya Çıkışı / 1541

Vefa Taşdelen / Stefan Zweig’da Sanatsal Yaratıcılığın Sırrı Sorunu / 1558

Mehmet Kahraman / Yaratıcılığın Doğası / 1574

Serdar Arhan / Geçmişten Günümüze Millî Eğitim Şûralarında Sanat Eğitimi ile İlgili Alınan Kararlar / 1584

VII. BÖLÜM: BILIM –TIP

Oliver Leaman / “Etkinin Etkisi” İslam Kültürü Hakkında Nasıl Konuşmamalı? / 1605

Ali Akay / Perspektif Üzerine / 1616

Hilmi Uysal / İnsan Elinin Evrimini Anlamak ve Sanatsal Yaratıdaki Yeri / 1626

H. Tuğrul Atasoy ile Söyleşi / İnsan Neden Sanat Yapar? / 1632

Sinan Canan / İnsan Neden Sanat Üretir? / 1655

Valérie Gonzalez / İbnü’l-Heysem Estetiğinde Evrensellik ve Çağdaşlık / 1664

Nilüfer Öndin / Rönesans Sanatı ve Bilim / 1670

VIII. BÖLÜM: MEDYA- YAYIN – KITAP- İLETIŞIM

Taşkın Takış / Antimodern Estet Bir Tavır: Charles Péguy / 1685

Uğur Bakır / Reklamcılıkta Güzellik Fenomeni: Satın Alınan Bir Olgu Olarak Güzellik ve Metalaşan Beden / 1692

Mustafa Uçurum / Tolstoy’un Sanatı ve Sanatçıları / 1697

IX. BÖLÜM: SERGI- KÜRATÖRLÜK- MÜZE- PROJE

Marcus Graf / Türkiye’de Küratöryel Pratiğin Tarihi ve Bugünü Üzerine / 1705

Cemile Kaptan ile Resim Hastanesi Projesi Üzerine Söyleşi… / 108

Gülbin Fırat Onat / Müze Ziyaretçisi Şairler ve İkaros’un Düşüşü Sırasında Bir Manzara / 1717

KATKIDA BULUNANLAR / 1725

Hece Yayınları, başlangıcından bu yana her biri büyük bir emek, çaba ve mesuliyet bilincinin ürünü olan, kapsamlı ve nitelikli özel sayı geleneğini sürdürüyor ve 42. özel sayı olarak Sanat Özel Sayısı’nı Haziran 2021’de okuyucusu ile buluşturuyor.

Uğur Polat’ın editörlüğünde 130’a yakın entelektüel, yazar ve akademisyenin yer aldığı 1750 sayfalık bu anıtsal özel sayı öncelikle Türk düşünce hayatına sanat hakkında farkındalık kazandıracak disiplinlerarası bir özel sayı olma özelliği taşıyor. Türk düşünce hayatında ilk kez bu denli kapsamlı ve yoğun bir özveri ile ortaya konulan Sanat Özel Sayısı, sanata çok yönlü bir okuma çeşitliliği sunuyor.

Bu özel sayıda, sanatın ne olduğu, doğuşu, dünyada ve Türkiye’deki seyri ve günümüzde sanatın nasıl bir yol izlediği, sanatın kendi içindeki ivme ve yansımalarını, diğer disiplinlerle olan ilişkisini ve onlara olan etkisini; aynı zamanda toplumun fikir öncüleri olan sanat kuramcıları ve entelektüellerin düşünce dünyaları üzerinden dünyada ve ülkemizde yaşanan zihni dönüşüm ve kırılmaların değerlendirildiği, bir yönüyle Türkiye’nin düşünce haritasının bilinç düzlemine taşındığı kapsayıcı ve kuşatıcı bir bakış açısıyla ele alınıyor.

Sanat ile ilgilenen araştırmacı, akademisyen ve üniversiteler için bir başvuru kaynağı olacak Sanat Özel Sayısı’nın içeriğinde yer alan ana başlıklar ve yazarlarımızdan bazılarının isimleri şunlardır:

Joseph Margolis Sunuş yazısında, Pragmatizm’in “radikal bir tez” görünümü arz ettiğinin altını çizerek; devamında, Yaşamın Estetikleşirilmesindeki Tüm Dönemeçler, Estetik Algı ve Dansın Otografik Doğası yazıları ile, sanata dair bakış açımızı bütünüyle sorgulamamızı sağlayacak bir teklifte bulunuyor. Özellikle, Yaşamın Estetikleşirilmesindeki Tüm Dönemeçler isimli yazısı ile bugüne dek birçok açıdan yanlış anlaşıldığını düşündüğü sanat ve felsefi meselelerin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini kamuoyunun ilgisine sunuyor.

Kavramsal Çerçeve Felsefe- Estetik- Anti Estetik –Eleştiri bölümünde: Jale N. Erzen, Oğuz Haşlakoğlu, Ahmet Sait Akçay, Recep Alpyağıl, Kasım Küçükalp, Ayşe Taşkent; Mimarlık Şehir Heykel bölümünde Jale N Erzen, Sadettin Ökten, Yusuf Civelek, Uğur Tuztaşı, Ö. Eren Koyunoğlu, İhsan Aktaş; Modern- Çağdaş bölümünde: Uğur Tanyeli, Nermin Saybaşılı, Ahmet Dağ, Süreyya Su, Rıfat Şahiner, Kültür Medeniyet Tarih bölümünde: Enis Batur, Oğuz Adanır. Jale N. Erzen, Zeynep Sayın, Hâshim Cabrera, Beşir Ayvazoğlu, Evren Kutlay, Özgür Taburoğlu, Ömür Karslı, Pınar Ülgen, Yalçın Çetinkaya, Nil Aynalı Eğler, Vedat Ozan, Fatih Tepebaşılı, Selçuk Mülayim, Yaşar Çoruhlu, Kurtuluş Kayalı, Eşref Armağan; Gelenek-Türk-İslâm Sanatı bölümünde: F. Çiçek Derman, M. Uğur Derman, Fatih Özkafa, A. Çağrı Başkurt, Hikmet Barutçugil; Psikoloji Sosyoloji Yaratıcılık Eğitim bölümünde: E. Timuçin Oral, Oğuz Dilmaç, Serhat Soyşekerci, İsmail Doğu, M. Özdemir Balakoğlu; Bilim Tıp bölümünde: Oliver Leaman, Ali Akay, Hilmi Uysal, H. Tuğrul Atasoy, Sinan Canan, Nilüfer Öndin; Medya Yayın Kitap İletişim bölümünde: Taşkın Takış, Uğur Bakır, Mustafa Uçurum: Sergi Kuratörlük Müze Proje bölümünde Marcus Graf, Cemile Kaptan, G. Fırat Onat, son olarak Çeviri bölümünde Ruhiye Erulaş olmak üzere Türkiye’den ve dünyadan bir çok uzmanın katılımıyla Hece Dergisi Sanat Özel Sayısı siz değerli okuyucularımızın ilgi ve beğenisine sunulmuştur.

İyi okumalar dileriz.