Türk Düşüncesinde İslâm

Türkiye’de İslam, Batıda modernitenin ortaya çıkması, modernizmin İslam dünyası nda yaygınlaşmasıyla birlikte çok farklı şekilde algılanmaya, anlaşılmaya başlandı. Müslümanların Batı karşısındaki yenilgisinden sonra İslam bir "din" olmanın ötesine taşınarak "ideolojik" yönelimlerin kapsamı içinde değer kazandı. Temel hatları yla İslamcıların, Kemalistlerin (Batıcıların) ve Muhafazakârların (Milliyetçilerin) Türkiye’nin gelişmesi ve güçlenmesi için, Müslümanların yeniden Batı karşısında üstünlüğ ü ele geçirmesi için getirdikleri teklişer arasında İslam "kurucu güç" olarak düşünülmüyor. İslamcılar İslam’ı "din" olmanın ötesine taşıyıp, modern dünyada onu ideolojik bir kimlik haline getirerek, yeni bir medeniyet inşası için Müslümanları yönlendirebilecek en önemli güç olarak görüyorlar. İslamcılık İslam’ı bir ideoloji olarak algılamasına rağ- men, onu dünya ve ahiret hayatına, birey, toplum ve devlet ilişkilerine müdahil olabilecek en kuvvetli etken fikrinde birleşirler.

Kemalistler ya da Batıcılar, İslam’ın medeniyet iddiasını kesinlikle reddederler. İslam’ı n dünyaya, insana, topluma ve devlet yönetimine söylediklerini törpüleyerek dini "Allah ile kul arasındaki" "bilinmez" sahaya yerleştirir. Muhafazakârlar ve milliyetçiler için İslam iki görüşün anlayışlarını sentezler. Muhafazakârlı k ve milliyetçilik için önemli olan dindir; İslam değil! Din bir toplumun en önemli yapıtaşıdır. 1000 yıldır bu vazifeyi İslam sağladığına göre din, İslam’dır. Toplum ne İslamcıların algısındaki gibi ideolojik bir dini ne de Kemalizmin radikal modernliğini kabul eder.

Ercan Yıldırım’ın kitabı, modernleşme sürecinden bu yana çok farklı anlamlara "hapsedilmeye" çalışılan İslam düşüncesinin seyrini ele aldığı gibi son yıllarda artan "kültürel Müslümanlık", "orta sınıf dindarlık" gibi yönelimleri dikkatlere sunuyor. Üç görüşün temsilcilerinin de incelendiği kitap, bu İslam algılarının Türkiye’yi ve Müslümanları geleceğe taşıyıp taşıyamayacağını tartışıyor.